In Kunst van de dag at Galeries.nl, art critic Jaap Röell commemorates the beginning of WW I with a review of our current exhibition Angels & Demons and Raquel Maulwurf's work Trenches WW I, 2010. See also Galeries.nl

Kunst van de dag, 23 juni 2014 (Dutch only)

Volgende maand is het honderd jaar geleden dat Europa in vuur en vlam werd gezet. Daarna zou het nooit meer hetzelfde zijn. De waanzin van de loopgravenoorlog tussen gelijken – the human, der Mensch, l'homme – heeft tot een onvoorstelbare destructie geleid. Het licht ging uit, alles werd zwart en grijs en vies. Er restte slechts modder.

Schilders, tekenaars, schrijvers, dichters, fotografen en filmers hebben op tal van wijze geprobeerd het onmogelijke uit te beelden. Dat is te zien in tentoonstellingen die aan de gruwelen van W.O.I zijn gewijd, zoals die in het Gemeentemuseum Den Haag, 'De Grote Oorlog in beeld' (t/m 31 augustus) en in het Von der Heydt-Museum in Wuppertal waar onder de titel 'Menschenslachthaus' kunstwerken van zowel Duitse als Franse kunstenaars, bij elkaar zijn gebracht (t/m 27 juli). Deze tentoonstelling is alleen al daarom bijzonder dat kunstwerken die min of meer gelijktijdig aan beide zijden van de loopgraven zijn gemaakt, nu samen te zien zijn. Een poging om een gezamenlijk verleden voor eens en voor altijd om te smeden tot een gezamenlijke toekomst, zoals Geert Mak in zijn toespraak 'Europa 14/14' zei (NRC 21/22 juni 2014).

De van oorsprong Spaanse Raquel Maulwurf probeert met de grote tekening 'Trenches WW1' een indruk te geven van de alles vernietigende kracht van de oorlogsmachine bij de loopgraven. Je kijkt er naar en je voelt je wegzinken in een wereld van hopeloosheid. De hemel is kleurloos geworden, vuil wit/grijs en het zwart van het onpeilbare graf daaronder, op de voorgrond, bijna wenkend, als verlossing.

Bij de opening op 25 mei van de expositie 'Angels & Demons, 100 years after WWI' in Livingstone Gallery in Den Haag, waar deze tekening ook hangt, las Mischa Andriessen enkele gedichten voor die hij recent heeft gepublicerd in het 'Tijdschrift voor Hedendaagse Nederlandstalige Poëzie Het Liegend Konijn', waaronder een gedicht dat verhaalt over een gek geworden soldaat die een brug oversteekt.

'Die Brücke (IJzer)

'In een oordeel van regen;
'granaatscherven, gruis en slik,
'hoorden noch zagen we iets.
'Toen bliksemde het fel.
'Hij sprong op uit de greppel
'hief een hand alsof hij een teugel nam,
'schraapte een hak door de drek,
'begon vaart te maken,
'hief de vrije hand ten groet,
'en galoppeerde naar de overkant.

De tentoonstelling 'Angels & Demons' is t/m 27 juli bij Livingstone Gallery te zien, de dag voordat Oostenrijk-Hongarije op 28 juli 1914 de oorlog aan Servië verklaarde en Europa ontbrandde.

Copyright 2014: Jaap Röell